Дугаарын ТЭГШ, СОНДГОЙ ХЯЗГААРЛАЛТ: Баячуудад таалагдсан журам

Иргэдээс авсан санал асуулгын дагуу наймдугаар сарын 25-ны өдрөөс есдүгээр сарын 14-ний өдрийг дуустал тэгш, сондгой дугаарын хязгаарлалт Улаанбаатар хотын хэмжээнд үйлчилж байгаа билээ.

Нийслэл хотод үүсээд буй зайлшгүй нөхцөл байдлаас болоод сүүлийн жилүүдэд “Аргагүйн эрхэнд” хэрэгжүүлж байгаа журам руугаа энэ жил ч ялгаагүй орсон хэрэг. Гэтэл сүүлийн хэдэн жил хэрэгжүүлж байгаа түр журам бүр журам болж магадгүй шинжтэй болоод явчихсан учир хөндөхөөс өөр арга байсангүй.

Дугаарын хязгаарлалт хэрэгжиж эхэлснээс хойш автомашины тоо хоёр дахин өссөн

Улаанбаатар хот 2012 онд 367,814 тээврийн хэрэгсэлтэй /ҮСХ/ байжээ. 2013 онд автомашины дугаарын хязгаарлалтыг нэвтрүүлсний дараа жилийн эцсийн тооллогоор 410.000 болж 43.000-аар нэмэгдсэн. Түүнээс хойш 443,793, 466,683 гэх мэтээр тасралтгүй өссөн юм.

Улс орны эдийн засгийн нөхцөл байдал, иргэдийн амьжиргаа сайжирсны нөлөө энд тодорхой хэмжээгээр байгаа ч айл өрхүүдийг хоёр тээврийн хэрэгсэлтэй болох эрмэлзэлд түлхсэн дугаарын хязгаарлалт ч багагүй нөлөөлсөн.

Анх дугаарын хязгаарлалт хийж эхлэхэд хэвлэлүүд ч анхаарлаа хандуулж, алсдаа автомашины тоог нэмж, түгжрэл нэмэх журам болсон гэдгийг сэнхрүүлэн бичиж байв. Үнэхээр ч хоёр, гуравхан жилийн дараа түгжрэл улам нэмэгдсэн дээ.  

Улмаар баячуудын хүүхдүүдийн “Дугаарыг тэгш сондгойгоор хязгаарлаасай, хотын гудамжаар давхих юм сан”, “Бензиний үнэ энэ хэдэн приустэй гуйлгачид худалдаж авч чадахгүй болтлоо өсөөсэй” гэсэн яриа энэ үес сонстож эхэлсэн байдаг.

Тэгвэл өнгөрсөн сарын 20-доор иргэдээс авсан саналд тэгш, сондгой хязгаарлалтыг 14-нөөс хойш ч үргэлжлүүлэх сонголт оруулсан, түүнийг нь зарим жолооч дэмжсэн талаар хэвлэлүүд мэдээллээ.

Асуудлыг энэ чигт эргүүлэх сонирхол эрх баригчдад байна гэсэн үг. Тийм ч учраас 12 жилийн өмнөх шиг, тэгш сондгой хязгаарлалт нь алсдаа автомашины тоог нэмэгдүүлэх шалтгаан болно гэдгийг ахин сануулж байна.

Автомашин бол Дорж, Дулмаагийн хувьд хүний дайтай хүн, айлын дайтай айл гэдгээ мэдрэх гол хэрэгсэл. Орлогоо хуримтлуулж байгаад яаж, ийгээд авдаг хөрөнгө. Тиймээс алсдаа угаас нэмэгдэнэ. Гэтэл тэгш сондгой болгосноороо ахиу орлоготой хүмүүст сэдэл өгнө. Тодруулбал, автомашин бол жирийн иргэний хувьд орлогоо хурааж авдаг хөрөнгө бол чинээлэг нэгний хувьд хэрэгцээ шаардлага нь гарвал шууд авдаг зүйл. Тйимээс автомашины тоо нүд ирмэхийн зуурт улам илүү нэмэгдэнэ.

Хамгийн гол нь, чинээлэг хэсэг нь өдөр алгасалгүй замын хөдөлгөөнд оролцож, чадалгүй нэг нь жилийн талд нь эрхээ хязгаарлуулна. Цаана нь өмчлөх эрх, тэгш байдлын тухай ойлголт бий.

Баян хоосны ялгаа нэмэгдэж, улсын эв нэгдэлд сул тал болж байгаа энэ үед хүн амын тал нь оршин суудаг нийслэлд ийм журам хэрэгжүүлэх нь нөхцөл байдлыг улам эмзэг болгохоос цаашгүй.