Х Богдын Монголд авчрах ДАВУУ ТАЛ буюу шашны хүн ам зүйн ЗОХИСТ ХАРЬЦАА-I

2021 оны эхээр байх, УИХ-ын хэсэг гишүүд Шашин соёлын өвийг сэргээхэд нөхөн олговор олгох тухай хууль санаачилж байж билээ. 

Нэр нь л шашин соёлын өвд төсвөөс татаас олгох тухай байснаас бус үнэн хэрэгтээ зонхилох шашныг эдийн засгийн хувьд бэхжүүлэх замаар шашны хүн ам зүйг зохистой хэмжээнд аваачиж, үндэсний аюулгүй байдлыг хамгаалах өргөн агуулгатай хууль байсан юм.

 Энэ хууль хараахан батлагдаагүй. Гэвч бяцхан Богд тодорсон тухай албан бус мэдээллийг сонсоод энэ тал дээр дэвшил гарах нь гэж баярлаж суулаа.   

Х Богд тодорч, хүлээн зөвшөөрөгдөх нь юуны түрүүнд, зонхилох шашныг бэхжүүлж, түгэн дэлгэрч буй олон шашны урсгалыг хумин, зохист хэмжээнд аваачихад тустай.  

Тэр бүр ил ярьж хэлдэггүй л болохоос одоо Монгол Улс шашны хүн ам зүйн талаар маш эгзэгтэй байдалд орчихсон байгаа. Тодруулбал, зонхилох шашин болох буддын шашин байр сууриа алдаж, өөр бусад шашин нөлөөгөө эрчимтэй нэмэгдүүлж буй.

Хамгийн сүүлд явагдсан хүн амын тооллогоор энэ талаар асуумж авахад Монгол Улсын 15-аас дээш насны хүн  амын 59.4 хувь өөрсдийгөө “шашин шүтдэг” гэж тодорхойлсон бол 40,6 хувь нь  “Ямар нэг шашин шүтдэггүй” гэжээ.

Шашин шүтдэг хүмүүсийн:

87.1 хувь нь  будда,

5.4 хувь нь мусульман,

4.2 хувь нь бөө, 

2.2 хувь нь христ,

1.1 хувь нь  бусад шашин шүтдэг гэсэн байна.

Эндээс буддын шашны байр суурь бэх бат мэт харагдах ч судалгаа бодит эсэх нь маш эргэлзээтэй. Өөрсдийгөө атейст буюу шашингүйн үзэлтэн гэж тодорхойлогчид нь үнэн хэрэгтээ ямар ч шашинтай байх боломжтой. Нөгөө талаас, хүн амын 40 хувийг шашингүйн үзэлтнүүд эзэлдэг гэсэн судалгаа бол харийн элдэв шашныг Монгол руу авчрах урилга л гэсэн үг.

Тэгэхээр, атейстууд буюу шашингүйн үзэлтнүүд ихтэй, бусад шашин тэднийг онилон их хөрөнгө хаяж, сүсэгтнүүдийнхээ тоог эрчимтэй нэмэгдүүлж, шашны салбарт буддын шашин, бусад шашны хүчний харьцаа ойртсон эгзэгтэй цаг үед Монголоос Х богдыг тодруулсан байна.

Манай улсын хувьд шашинд хандах хандлага дэлхийн аль ч улсад байхгүй зөөлөн. Хүссэн хүн бүр, хүссэн шашнаа шүтэх эрхтэй. Сайнаар яривал ийм боловч саараар яривал маш замбараагүй. Шашны асуудлууд олон хуульд салангид маягтай яваа. Энэ асуудлыг цэгцлэхээр дээр дурдсан Шашин соёлын өвийг сэргээхэд нөхөн олговор олгох тухай хууль санаачлагдсан ч батлагдаагүй. Үүнийг АНУ-ын зүгээс дэмждэг Шашны эрх чөлөөний тухай хуультай эсрэгцсэнтэй холбоотой гэж хардаг.    

Шашны хүн ам зүйн зохист харьцаа яагаад чухал вэ

Улс орны тусгаар тогтнол эв нэгдэл дээр тогтдог. Тэгвэл тэр эв нэгдлийг хангагч олон хүчин зүйлсийн нэг нь шашин юм. Шашнаар ард түмний оюун санааг нэгтгэн зангидаж болно.

Одоогийн дэлхий ертөнц бол шашны ялгарал нь сул тал болж, бусдын идэш хоол болох харгис хэрцгий дүрэм ноёлсон дэлхий ертөнц. Ийм дэлхий ертөнцөд шашны нэгдмэл байдал давуу тал болж, хангаж чадсан улс бие даасан байдлаа хадгалах илүү боломжийг олдог. Х богд тодорсноор Монгол Улсад ирэх нэг давуу тал нь энэ.

Гаднын их гүрнүүд жижиг улсуудыг хагалан бутаргах замаар идэш хоолоо болгодог технологи нэвтрүүлээд багагүй хугацаа өнгөрлөө.

 Хагалах, эвдрэлцүүлэх өгөөш нь юу вэ гэдэг нь ч тодорхой болсон. Ихэвчлэн үндэстэн хоорондын сөргөлдөөн, шашин хоорондын зөрчлийг дэвэргэсэн байдаг. 

Өөрөөр хэлбэл, олон үндэстэн ястантай байх Ливи, шашны ялгаралтай байх /Ирак, Сири гм/, газар нутгийн нэг хэсэг нь их баялагтай байх /Судан/ зэрэг нь сул тал болж байдаг. 

Тиймээс улс орнууд шашин шүтэх эрх эрх чөлөөг өгсөн ч тодорхой “Зонхилох нэг шашныг бодлогоор дэмжин” үнэмлэхүй олонх байлгах бодлого барьж буй. Баруун, Зүүн Европын олон улс оронд энэ жишээг харж болно.

Х богд тодорсон үйл явдлыг үндэсний аюулгүй байдалд нөлөөлдөг нэг хүчин зүйл болох шашны хүн ам зүй зохист түвшиндөө /Хүн амын үнэмлэхүй олонх нь нэг шашин шүтдэг/ очиход эергээр нөлөөлнө гэж дүгнээд буй нь ийм учиртай.

Т.Хэрлэн