СУРВАЛЖЛАГА: Сайн мах "ХОВОР", харин онд орохгүй малын мах их ирж байна

Сүүлийн өдрүүдэд шатахуун хомсдож, үүнээс улбаалан өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүний үнэ, тэр дундаа махны үнэ нэмэгдэж магадгүй гэсэн таамаг иргэдийн дунд газар аваад байна. 

Энэ талаар тодруулахаар "Хар хорин" худалдааны төвд махны нийлүүлэлт, үнэ тогтвортой байгаа эсэхийг сурвалжлахаар тус захыг зорилоо.

Түм түжигнэж, бум бужигнасан "Хар хорин" захын махны тасаг энгийн үеэ бодвол хүн цөөтэй байлаа. Махны үнэ судлан лангуу бүрийн дэргэдүүр өнгөрөх бүрт “Хямдруулаад өгнө шүү, хэдэн килограмм мах авах вэ” хэмээн дуудах худалдагч олон байв. 

Цар тахлын улмаас иргэдийн худалдан авах чадвар "муу" хэвээр байна

Олон удаагийн хөл хорио, хязгаарлалтын улмаас иргэдийн худалдан авах чадвар муу байгааг худалдаачид хэлэв.

Махны худалдагч “Э”:  “Нэг үеэ бодвол иргэд мах худалдан авах нь нэмэгдэж л байна. Гэхдээ л энгийн үетэйгээ харьцуулах юм биш. Махны үнэ буурсан ч иргэд цөөн килограммаар л авч байна.  Хөл хорионы үеэр цалингүй болсон иргэд дайвар бүтээгдэхүүн ихээр худалдаж авч байснаа бодвол дээрдсэн.” Гэв.

Махны худалдагч “А”: "Махны үнэ нэмэгдээгүй. Худалдан авах чадвар тийм ч сайн биш. Ихэвчлэн 3-5 килограмм мах авч байна.  Манхны үнэ байнга хэлбэлздэг буух үедээ бууна, өсөх үедээ өснө. Бусад өргөн хэрэглээний бараануудын үнэ өссөн тохиолдолд эргээд буудаггүй. Хавар 14500 төгрөгөөр зарагдаж байсан мах одоо 10000 төгрөгөөр зарагдаж байна." 

Махны үнэ өсөөгүй, харьцангуй тогтвортой байгаа

Үнийн судалгаа хийж махны үнэ нэмэгдсэн эсэх талаар асуухад бүгд нэмэгдээгүй гэлээ.  

Махны үнийн хувьд: 

- Хар хорин захад үхрийн цул мах 12000-13000, ястай нь 10000-10500 төгрөг

- Хонины ястай мах 8300-8800, цул 10500-11000 төгрөг

- Адууны цул болон ястай мах нь үнийн хувьд бараг зөрүүгүй бөгөөд 9500-11000 төгрөгийн хооронд худалдаалагдаж байна.

- Тэмээний цул мах 9500 төгрөг

- Ямааны цул мах 9800 төгрөгийн үнэтэй байв.

Махны худалдаг "Б": "Махны үнэ маш сайн буучихсан байгаа. Гэхдээ мах ерөөсөө тогтвортой үнэтэй байна гэж байдаггүй. Ойрын үед харьцангуй тогтвортой байна. Өнөөдөр тогтвортой байсан ч маргааш өсөхийг үгүйсгэхгүй. Дараа нь бүр хямдрах ч магадлалтай. Нэг үеэ бодвол сайн буусан. Жишээ нь 14000 төгрөгтэй байсан мах 10000-10500 болж буусан.  

Үнийн өсөлт махны нийлүүлэлттэй шууд холбоотой бага бол үнэ өсдөг. Их хэмжээгээр ирвэл ханшаа барих эсвэл буурдаг."

Ченжүүд хэр хэмжээгээр оруулж ирснээс шалтгаалан махны үнэд өөрчлөлт ордог

Махны худалдагч “Э” Хар хорин зах Хүчит шонхор захаас махны нийлүүлэлтээ хийдэг. Харин махны үнийг тухайн өдрийн өглөө нь ченжүүд хэр хэмжээгээр оруулж ирснээс шалтгаалан өөрчлөлт ордог аж. Элбэг байвал үнэ буурна бага байвал үнэ нэмэгдэнэ.   

Чанар муутай мах их ирж байна

"Сайн мах нь ховор орж ирж байна. Онд орохгүй малын мах их ирж байна. Үнэ бага байгаа нь ч жаахан муу мах ирээд байгаатай холбоотой байх" гэв.

Хятадууд махны үнийг шийддэг

Махны үнийн хувьд нодлин, уржнантай харьцуулахад 1000-2000 төгрөгөөр нэмэгдсэн. Махны үнийг хятадууд л шийдэж байна. Хятад ченжүүдэд малаа ихээр худалдаалж байна. Ингээд л хятадууд махны үнийг тогтоодог. Эмээлтэд л гэхэд маш олон хятад эзэнтэй үйлдвэрүүд байна. Эмээлтэд очоод хятад эзэнтэй үйлдвэрүүдийг нь шалгаад үзвэл дандаа Монгол хүний нэр дээр байдаг. Монгол хүний нэр дээр байдаг болохоор арга хэмжээ авч чаддаггүй.

Мал хэтэрхий их өссөн, чанаргүй мал их болсон. Үхэр, адуу гэхэд л 1-2 сая төгрөгийн үнэ хүрдэг. Тэр нь малчин айлын 1-2 сарын хэрэгцээнд хангалттай учраас нэмж мал гаргах шаардлага гардаггүй.

Нийслэлийн статистикийн газраас гаргасан өмнөх долоо хоногийн үнийн судалгаа

Тус газрын энэ сарын гурав дахь долоо хоногийн мэдээллээр, үхрийн махны үнэ 300-400 төгрөг, хонины мах 190-500 төгрөгөөр тус тус буурчээ.

Тодруулбал, хүнсний захуудад үхрийн ястай махны дундаж үнэ кг нь  13.200 бол хонины ястай мах кг нь 11.000 төгрөгийн үнэтэй байна. Махны үнэ “Хархорин, “Хүчит шонхор”, захад хамгийн хямд үнээр борлуулж байгаа юм. Тухайлбал, “Хархорин” захад хонины ястай мах кг нь 8500 төгрөгөөр зарж байгаа бол Саруул захад 14.500 төгрөгөөр худалдаалж байна. Махны үнэ “Саруул” захад хамгийн өндөр үнэтэй байгаа юм.