Тэр бөхийн нэр хэний, хэн бэ: БНСУ-ын Допингийн лаборатори монголчуудтай хуйвалддаг уу

-БНСУ-ын Допингийн лаборатори монголчуудтай хуйвалддаг уу-

Үндэсний их баяр наадмын хүчит бөхийн барилдаанд дөрөв давсан 32 бөхийн сорьцыг шинжилгээнд өгснөөс тав шөвгөрсөн нэг бөхийн сорьц эерэг гарсан гэх мэдээлэл гарч, араас нь наадмын түрүү бөх М.Бадарч хэвлэлд ярилцлага өгсөн нь олон нийтийн дунд шуугиан тариад байна. Өөрөөр хэлбэл, допинг хэрэглэсэн бөх хэн бэ гэсэн асуулт олон нийтийн анхаарлыг хамгийн ихээр татаж байна. Энэ жил дөрөв давсан бөхчүүдээс допингийн шинжилгээ авсан. Өөрөөр хэлбэл, дөрөв давсан бөх допинг хэрэглэсэн бол асуудал гайгүй өнгөрөх боломжтой. Гэтэл Хууль зүйн яамны ТНБД П.Сайнзориг өчигдөр мэдээлэл хийхдээ "Шөвгөрсөн бөх" гээд тодотгочихсон нь үр дагаврыг таамаглах боломж олгож, олон нийтийн анхаарлыг татчихсан юм. Тухайн бөх тав, эсвэл зургаа, долоо, найм, ес давсан эсэхээс хамаарч 1-5 бөх огшиж, цол дээшлэх нь тодорхой болсон хэрэг л дээ. Тиймээс энэ асуудал допингийн шинжилгээ өгсөн буюу дөрөв давсан бөхчүүдийн сонирхлыг бүр ч их татаж байгаа нь тодорхой.    

Албан ёсны эх сурвалж болох Үндэсний бөхийн салбар комиссоос энэ асуудлаар нэгэнтээ мэдээлэл хийсэн тул энэ удаад илүүг бичих боломжгүй. Харин, ядаж л олон нийтийн хардлагыг багасгах нэг арга байсаар л байгаа гэдгийг дахин сануулах гэсэн юм. Монголчууд бүгд сайн мэддэг, төрийн албанд өргөн ашигладаг амархан арга ч Монголын үндэсний допингийн эсрэг байгууллага хэрэгжүүлчихэж дөнгөхгүй байгаа нь хардлагыг улам л нэмдэг юм.      

Допингийн шинжилгээний хариу удаж байж ирдэг. Энэ жил ч удсан. Дэлхийн допингийн эсрэг агентлагийн дүрэмд заасан хугацаа хэтрээд бараг сар болж байна. Энэ завсарт хардаж сэрдсэн олон яриа гардаг бөгөөд зогсоох боломжгүй билээ.

Тэдгээр хардлага, сэрдлэгийн дотор "Манай Допингийн агентлаг БНСУ-ын лаборатори олон жил хамтарч байгаа, хоорондоо тохироотой байж мэднэ" гэсэн хардлага нэлээд жин дардаг. Учир нь, БНСУ-ын лаборатори Монголын допингийн эсрэг үндэсний төвтэй хамтраад олон жил болж байгаа. Олон жил хамтарна гэдэг бол хардах хангалттай үндэслэл мөн.  

Монгол, БНСУ-ын тал хоорондоо “яриатай” гэх энэ хардлагыг батлах боломжгүй, гэхдээ олон хардлагын нэгийг ч гэсэн үгүй болгох боломж Монголын үндэсний допингийн эсрэг байгууллагад байна.

Энэ арга бол дээж шинжлүүлэх лабораторийг жил бүр өөрчилж байх явдал юм. Цэрэг цагдаа, эмнэлгийн ажилчдыг тодорхой хугацаанд /3-5 жил орчим/ ажиллуулаад буурийг нь сэлгэдэг нь нэг газраа олон жил болбол "догширч", авлига, хээл хахууль цэцэглүүлдэгтэй нэг талаар холбоотой. 

Тэгвэл бөхчүүдийн допингийн шинжилгээг ч энэ маягаар жил бүр өөр газар шинжлүүлж болно шүү дээ. ДДЭА-аас итгэмжилсэн 29 лаборатори дотор Ази тивээс Япон, БНСУ, БНХАУ, Тайланд, Катар, Энэтхэг гэсэн таван улсын лаборатори байна. Манай улстай шууд нислэгтэй Туркт ч лаборатори байна. 

Олон жилийн гэрээ байхгүй учраас үнэ өртөг өндөр л гарах байх. Гэхдээ эхний ээлжинд БНСУ-ын лабораториос ямартай ч больё, өөр газар шинжлүүлье гэсэн санаа юм. Энэ журмыг нэвтрүүлж чадвал хардлага сэрдлэг бага ч гэсэн намжих нь тодорхой.