Х.Баттулга Ардчилсан намын “АВРАГЧ”-ийн дүрээр улс төрийн тайзнаа эргэн ирлээ

Улс төрийн тайзнаас “хөөгдөөд” буусан Ерөнхийлөгч асан Х.Баттулга АН-ын даргын сунгаанд өрсөлдөхөөр бүртгүүлээд байна. Тэр эргэж ирэх нь тодорхой байсан. Чухам хэзээ, хэрхэн гэдэг нь л тодорхойгүй байсан юм.

Х.Баттулга эргэн ирэв

Угтаа бол ил гарч буй нь энэ болохоос өнөөдрийг хүртэлх бүх үйл явдал, процесст оролцож , найруулсан гэх хардлага бий. Тодруулбал ХЭГ-ын даргаар өөрийн зөвлөх асан П.Нүрзэдийг томилуулсан, АН-ын даргаар О.Цогтгэрэл сонгогдоход нөлөөлсөн, ард нь Х.Баттулга байгаа гэцгээж байсан.

Тэгвэл Х.Баттулга хөшигний ардаас чимээгүйхэн гарч ирээд  АН-ын даргын сунгааг зарлуулж, улмаар хоёрхон хүн бүртгүүлэв. Өөрийнх нь дэмжсэн гэх О.Цогтгэрэл ч АН-ын даргын сунгаанд оролцохгүйгээ мэдэгдсэн нь түүний хувьд “замаа зассан” зүйл болсон юм.

О.Цогтгэрэл өчигдөр /2022.03.11/ “Бүтэн ардчиллын төлөө хувь хүнийхээ шийдвэрийг гаргаж, АН-ын даргын сунгаанд оролцохгүй” хэмээсэн юм. Өөрөөр хэлбэл Х.Баттулга нэр дэвших учраас “тахимаа өглөө”  гэсэнтэй адил.

Ирэх сарын 3-нд болон АН-ын даргын сунгаагаар Ерөнхийлөгч асан Х.Баттулга, УИХ-ын гишүүн Ж.Батсуурьтай өрсөлдөнө. Х.Баттулга, Ж.Батсуурь хоёрын хоорондын холбоо, АН-ын гишүүдийн хүлээлт, улс төрчийн ретингийг нь харсан ч Х.Баттулга ялах нь тодорхой. Ийнхүү Ерөнхийлөгч асан Х.Баттулга “элгээрээ хэвтээд байсан АН-ыг эргүүлээд босгох “аврагч”-ийн дүрээр намдаа эргэн ирж байна.

Х.Баттулга, Л.Оюун-Эрдэнэтэй тохироо хийсэн үү ?

Ерөнхийлөгчөөсөө буугаад МАН-ын дарга, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн зөвлөхөөр очоод байсан нь ч намаа авахтай холбоотой. Эрх баригч намын даргатай эв түнжинтэй байснаар өргөн баригдаад байсан Ерөнхийлөгчийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг царцаасан. Тус хууль Ерөнхийлөгчөөр ажилласан хүн ойрын таван жилд нам байгуулах, намын гишүүнчлэлээ сэргээж болохгүй гэх заалт байсан юм. Дээрээс нь дан дээлтэй сайд нараасаа “салж” үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах замаар хүчээ “зузаатгах” хүсэлтэй байгаа Л.Оюун-Эрдэнэд тодорхой дэмжлэг хэрэгтэй. Үүнийг батлах нэгэн жишээ бол Ш.Адьшаа, Н.Ганибал нар ч Үндсэн хуулийн цэцэд хандсан явдал. Угаас Х.Баттулгын хүн гэгддэг Ш.Адьшаа, Н.Ганибал нар Х.Баттулгын даалгавраар, Л.Оюун-Эрдэнийн хүслийг гүйцэлдүүлэх эхний алхмыг хийсэн байж болзошгүй.

Үндсэн хуулиа "хөндчихсөн" эрх баригчдад АН-ын хүч хэрэгтэй

Өмнөх Парламентад Үндсэн хуулиа “хөндчихсөн” эрх баригч намд дахиад Үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулна гэдэг хүнд. Тиймдээ ч УИХ дахь АН-ын гишүүдийн хүч хэрэгтэй. Энэ утгаараа Х.Баттулга намаа авч, Л.Оюун-Эрдэнэ Үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тохироо хийсэн гэх үндэслэл бүрдэж буй юм. 

Нөгөө талаар одоогийн Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхтэй тохирсон, шалгагдах ёстой хэргүүд “наймаалцсан” гэх мэдээлэл ч байгаа юм. Хэсэг хугацаанд У.Хүрэлсүх, Л.Оюун-Эрдэнэ хоёрт Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлт, сайд нарын асуудлаар хоорондоо ойлголцохгүй явсан цаг үе бий. Харин тэд ойлголцож нэг дүгнэлтэд хүрснээр Х.Баттулгатай хийсэн "тохироо" нь биелэх нөхцол бүрдсэн гэх хардлага бий юм. 

Нэгэн цагт намаа хагалган бутаргасан хэрэгт унаад байсан Х.Баттулга УИХ-ын сонгуулиас хойш хоёр жилийн хугацаанд “лааз өшиглөсөн” 180 мянга гаруй гишүүддээ “аврагч”-ийн дүрээр ийнхүү ирж буй бололтой. УИХ-ын чуулган ойртож буй энэ цаг үед Х.Баттулга АН-ын даргын сунгаанд оролцох болсон нь Монголын улс төр нээлтээ хийж буйг илэрхийлэх биз.