С.Зоригийн хэргийн талаар Ц.Нямдоржийн хэлсэн ОНЦЛОХ ишлэлүүд

4-р сарын 1-ний өдөр ЗГХЭГ-ын дарга, МУ-ын сайд Ц.Нямдоржийн С.Зориг агсны хэрэгтэй холбоотой хэвлэлд өгсөн ярилцлагын онцлох ишлэлүүдийг та бүхэнд хүргэе.

Хүрэлбат уржигдар талбай дээр нэг үг хэлсэн. Энэ хэрэгт захиалагч гэж Бат-Үүлийг татаад дараа нь хэргийг хаасан гэж хэлсэн. Булган гэдэг хүнийг 10 сар хорьсон хамсаатан гэж хорьсон. Ганхуяг гэдэг хүнийг 8 сар хорьсон. 2016 оны орон нутгийн сонгуулийн өмнөхөн есөн сард Бат-Үүлийг яллагдагчаар татсан.

С.Зоригийн хэргийн ажиллагаанд Монголын хуулийн Зургаан байгууллага бүгд оролцсон. АТГ, ТЕГ, Цагдаа, ШШГГ, Прокурор, Шүүх зургуулаа энд оролцсон. Оролцоогүй хуулийн байгууллага байхгүй. Яг 1937 оны онцгой комисс шиг аргаар ажилласан.

Миний яриад байгаа гол юм бол энэ хэрэгт Т.Чимгээ, Б.Содномдаржаа хоёрыг хэлмэгдүүлсэн гэдгийг л яриад байгаа. Энэ хоёр суллагдах ёстой. Яагаад гэм зэмгүй улсуудыг зургаан жил шоронд хорьж байгаа юм бэ ? гэдэг асуудлыг би 16 оноос хойш яг таван жил өнгрөөд ярьж байна.

Хилсээр Т.Чимгээ Б.Содномдаржаа нарыг хилсээр шоронд хийсэн. Хилс хэрэг үүрүүлэхдээ эрүүдэн шүүх ажиллагааг хийсэн. Яргалсан. Сая хоёр зүйлээр ял авсан. Нэг нь эрүүдэн шүүсэн, нөгөө нь гүйцэтгэх ажиллагааны хууль тогтоомж зөрчсөн. Гүйцэтгэх ажиллагааны хууль тогтоомж зөрчинө гэдэг нь жишээ нь тагнуулын ажиллагаан гүйцэтгэх ажиллагаанд явагддаг тогтоолд Эрдэнэбат өөрөө гарын үсэг зурж баталгаажуулсан явдал. Тэрэнд прокурор гарын үсэг зурдаггүй юм.

АТГ бол хүн амины хэрэг дээр гүйцэтгэх болон мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулдаг газар биш. АТГ бол хахуулийн хэрэг мөрддөг газар.   

2014 онд Ч.Сайханбилэгийн засгийн газар байгуулагдаад 2014 оны 11 сард Б.Хурц ТЕГ-ын дарга болсон. 2015 онд Т.Чимгээ, Б.Содномдаржаа нарын гүйцэтгэх ажиллагаа идэвхжиж 8 сарын 31-нд барьж хорьсон. Би бол энэ яргалалтыг илрүүлэх гэж өнөөдрийг хүртэл эцсээ хүртэл явж байгаа хүн.

Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуульд шинэ илэрсэн нөхцөл байдлын улмаас шинэ илэрсэн нөхцөл байдлыг шалгах гэж дотроо дөрвөн заалттай. Дараах нөхцөл байдал илэрвэл шинээр хэргийг авч үзнэ гэсний дагуу прокурор эсэргүүцэл бичих ёстой. Ял хүлээлгэсэн хэргийг шинээр авч үзье. Эрүүдэн шүүж хэрэг хүлээлгэсэн байна гэдэг эсэргүүцэл бичээд Дээд шүүх гурван шатны шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгоод Т.Чимгээ, Б.Содномдаржаа нарын хэрэг шийдэгдэх ёстой.

Энэ хэрэг дээр яагаад том алдаа гарсан юм бэ гэхээр тэр гүйцэтгэх ажиллагааг хийсэн нэг гол хүн нь Уран зургийн сургууль төгссөн хүн, нэг нь мэргэн буудагч, Прокурор гээд байгаа Г.Эрдэнэбат чинь хилийн цэргийн сургууль төгссөн хуулийн хэрэг хянадаг ажил хийж үзээгүй, дандаа дарга нар дагаж албан тушаал авсан хүмүүс. Ийм хүмүүсээр муу юм аа хийлгэсэн. Б.Хурц чинь барилгын техником төгссөн хүн. Яс хуулийн мэргэжлээр төгссөн хүн огт биш. Оросууд замбараагүй диплом зарж байхад хоёр жилийн тагнуулын курс төгссөн.

Б.Булган 10 сар мөрдөгдөж байхдаа гурван удаа мэдүүлэг өгсөн. Гурвууланд нь энэ хоёр хүн чинь биш гэдгийг шууд хэлсэн. Дараа нь нүүрэлдсэн нүүрэлдэхдээ энэ биш ээ гэдгийг шууд хэлсэн. Ингээд зохиол бичдэг хүмүүст ашиггүй мэдээлэл өгөөд байсан учраас, зохиол бичдэг хүмүүс гэдэг нь Б.Хурц, Г.Эрдэнэбат гэж шууд хэлж байна шүү. Би бол зохиол бичдэг хүн биш, баримттай ярьдаг хүн. Тэгээд Б.Булганыг шүүх хуралд оруулаагүй.

Одоо энэ улс төрийн зорилгоор тараагаад байгаа гээд бичлэгүүд бол энэ хэргийн өчүүхэн хэсэг нь шүү дээ. Одоо хэргийн материалууд ил гараад ирэхлээр яаж тамласан нь бүр ил болох байх л даа. Тамлах бол тамтаггүй шүү дээ.

Т.Чимгээгийн өмгөөлөгч Оюунцэцэг гээд эмэгтэй байгаа. Хүүхдийг нь хам тамхины хэрэгт холбогдуулж хүртэл дарамталж үзсэн шүү дээ. Өмгөөлөгчтэй нь 2017 онд яам дээр очоод анх удаа уулзаж байсан. Тэгэхэд 2016 онд тэр өмгөөлөгч бид хоёрыг Солонгост нууцаар уулзлаа гэсэн бид хоёрын зурагтай юм гаргаж тавьж байсан.

Эрүүл ухаантай хүний санаанд багтамгүй аргаар эд нар бүх юмыг хийсэн учраас би зэвүү хүрээд өнөөдрийг хүртэл яваад байгаа юм. Нэг ч Монгол хүн, нэг ч Монгол иргэн ийм яргалалт тамлалт  үзэх ёсгүй.

Хэргийн газарт гаднын хүн оруулж болдоггүй. 10-р сарын 02 гэдэг өдөр Улсын мөрдөн байцаах газрын онц хүнд гэмт хэрэгтэй тэмцэх хэлтсийн бүх алба хаагч хуучин даргаа гаргаж өгөх гээд Хандгайтад амралтад явчихсан байсан. Тэр хойгуур гарсан хэрэг. Тэгээд хэргийн газрын үзлэг хийж чаддаггүй этгээд үзлэг хийгээд, тэрийг нь сүүлд нь нөхөөд. Тэгээд яг хэргийн газар дээр Ц.Элбэгдорж тэргүүтэй 70-д хүн ороод гарсан байдаг.  Яг ийм юман дээр алдаа гарахаар дараачийн бүх боломжууд нь хаагддаг.

Цагдан хорих хууль гээд байдаг. Дээр үеийн хууль. Тэр хуульд нэг хэрэгт холбогдсон хүмүүсийн хамтад нь хорьж болохгүй гэсэн заалт байдаг, ялтанг сэжигтэнтэй хамт хорьж болохгүй гэсэн заалт байдаг. Энэ хэрэг дээр юу боллоо ? Амгаланбаатар нь Содномдаржаа дээр орчихсон. Хүн алаад ял авчихсан Амгаланбаатарыг Содномдаржаа дээр оруулчихсан. Шал өөр хэргээр 15 жилийн хорих ял авсан том биетэй хоригдлыг дахиад содномдаржаа дээр оруулчихсан. Хоёулаа хамсаад л өдөр шөнөгүй өртөөлж нойргүй хонуулаад л тамлаж байсан биз дээ. Наад захын юм нь энэ шүү дээ.

Цаашдаа энэ хууль хяналтын байгууллага нь ямар ажиллагаа хийхийг би мэдэхгүй. Энэ бол цэвэр цагдаа, тагнуул, дээрээс нь прокурор хяналт тавьж гүйцэтгэх ажил. Нийт дүнгээрээ энэ хэрэгт 1998 оноос хойш 53 хүнийг сэжигтэн, яллагдагчаар татсан гэж прокурор шүүх хурал дээр хэлсэн. 54 шүү. Энэ тавин гурваас хоёр нь л Содномдаржаа, Т.Чимгээ хоёр. Гэхдээ ийм дайны ярга явагдсан эсэхийг цаашаа лавшруулж шалгах юм байгаа биз. Би бол үүнд нэг их оролцдоггүй байсан шүү дээ.

2016 оноос би гүнзгий орсон, энэ хоёр хүнийг хэлмэгдүүлсэн үеэс.Түүнээс өмнө би энэ хэрэгт дөхдөг ч үгүй байсан. Яагаад гээч? Энэ хэрэгт манай намын хүмүүсийг ч харддаг байсан, АН-ын хүмүүсийг ч харддаг байсан. Ийм улс төрийн хардлагатай гүйцэтгэх мөрдөн байцаах ажиллагаанд эрх үүрэггүй хуулийн сайд ороод эхлэхээр чинь нөгөө хардлага чинь лавширдаг юм байгаа биз дээ?

 Тэр Содномдаржаа дээр орсон өндөр биетэй ялтан байна шүү дээ. Түүнийг чинь би өөрөө явж байж, арай гэж Содномдаржаа, Т.Чимгээ хоёртой уулзаж байж арай гэж нэг баримжааг нь гаргаж байж, тав дахь өдөр, зургаа дахь өдөр эндээс хүн явуулж байж Төв аймгийн цаад талд нэг хорих анги байдаг юм. Тэнд ял эдэлж байсан гэдгийг нь олсон шүү дээ. Гэхдээ тэр Содномдаржаатай уулзахад надад нэг мундаг юм ажиглагдсан. Би нэг зурагтай очсон юм. Энэ байж магадгүй гэж. Тэгээд тэр хүний Тэгээд тэр хүний зургийг үзүүлээд нөгөө Итгэл гэдэг ялтан хажууд байсан гэж өргөдөл бичээд байдаг байсан байхгүй юу. Тэгээд олсон хүнийхээ зургийг үзүүлсэн чинь нэг хардчихаад Би хэдийгээр их ядарч байгаа ч гэсэн хүн хэлмэгдүүлж чадахгүй, худлаа хэлж чадахгүй, наад чинь биш. Шууд хэлсэн дээ. Би хэлмэгдэхийн зовлонг биеэрээ үзсэн, танд худлаа хэлж чадахгүй ээ, наад чинь биш байна гэсэн

Энэ асуудлаар би ярьж эхлээгүй бол энэ хэрэг ингээд дарагдаад дуусах байсан байх. Өөр энийг хэлэх хүн ерөөсөө гараагүй.