Засгийн газар "Монголын зэс корпораци"-тай хэлэлцээрт орж, "“Эрдэнэтийн 49 хувь”-ийн маргаан шийдэгдэхэд ойртжээ

2016 оноос хойш үргэлжилж буй "Эрдэнэт"-ийн 49 хувийн маргаан шийдэгдэхэд ойртжээ. Монгол Улсын Засгийн газар, 49 хувийг эзэмшигч "Монголын зэс корпораци” асуудлаа шийдэхээр хамтарсан ажлын хэсэг байгуулж, хэлэлцээрийн ширээнд суусан гэх мэдээлэл байна.

“Монголын зэс корпораци” нь 2016 оны зургадугаар сард ОХУ-ын төрийн өмчийн “Ростех” компаниас 400 сая ам.доллараар худалдаж авсан байдаг.

ОХУ хувь эзэмшлээ зархаар бол эхлээд Монголын талд заавал мэдэгдэх үүргийг гэрээгээр хүлээсэн байсан. Энэ үүргийнхээ дагуу Монгол Улсын Засгийн газарт мэдэгдсэн. Ингэхдээ хугацаа тулгасан тул Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг УИХ-д мэдэгдэлгүй тогтоол гаргаж, “Монголын зэс корпорацид худалдахад татгалзахгүй” гэсэн утгатай бичгийг “Ростех” рүү явуулсан. Тэрбээр өөрөө үүнийг “Цаг хугацааны хайчинд орсон” гэж тайлбарладаг.

ОХУ яагаад Монгол Улсыг хөрөнгийн эх үүсвэргүй хамгийн хүнд үед энэ саналыг тавив, тавихдаа яагаад хугацаа тулгав гэдэг асуултын хариу одоо ч тодорхойгүй. “Өөр улсад зарах сонирхолтой байсан” гэсэн таамаг яриа бий. УИХ-д танилцуулаад, хөрөнгө цуглуулах үйл явц өрнөж амжихааргүй шахуу хугацаа тулгасныг бодохоор тэр үед УИХ-ыг “хайрцагласан” байхыг ч үгүйсгэхгүй юм байна гэж харагддаг.  

“Эрдэнэт” ҮБҮ ашигтай ААН учраас магадгүй, ОХУ-ын хувийн хэвшлийн нэг компани авах гэж байсан ч байж болно. Ямартай ч тэдний энэ тулгасан шаардлагыг “Монголын зэс корпораци” амжилттай биелүүлж, богино хугацаанд 400 сая ам.долларыг цуглуулан “Эрдэнэт”-ийн 49 хувийг Монголд авчирсан байдаг.

Тухайн үед ХХБ-наас нэг өдөрт 346 сая ам.доллар гарч, энэ мөнгө “Эрдэнэт”-ийн 49 хувийг худалдаж авахад зарцуулагдсан гэхээр хугацаа үнэхээр шахуу байсныг харуулдаг. Манайхыг амжихгүй гэж бодож байсан оросууд ч гайхсан болов уу.

ОХУ-ын тулгасан чанга давааг давж, монголчууд ямар ч байсан “Эрдэнэт”-ээ 100 хувь эзэмших боломж бүрдсэн.

Энэ бол манай улсад үнэхээр ашигтай гэдэгтэй бүгд санал нийлдэг. Гэхдээ 2016 оны сонгуулийн дараа бүрдсэн Засгийн газар Ч.Сайханбилэгийг “Ростех”-ийн саналыг УИХ-д мэдэгдэлгүй хууль зөрчсөн гэж үзээд 2016 оны 330 дугаар тогтоолыг хүчингүй болгож, Эрдэнэтийн 49 хувийг төрд авах шийдвэр гаргачихсан юм.

Хувийн хэвшлийн ААН болох “Монголын зэс корпораци”-ийг эх үүсвэр бүрдүүлэлт талаас нь шалгаж, зээлийн ихэнхийг гаргасан ХХБ-ийг мөн “Хадгаламж эзэмшигчдийн хөрөнгийг эрсдэлд оруулсан” гэдэг байдлаар буруутгаж үзсэн. Үүнтэй холбоотой хууль шүүхийн процесс явсан байдаг.

Гэхдээ ямар ч байсан энэ бүхэн ард үлдэж, монголчуудыг талцуулдаг нэг сэдэв ийнхүү хаагдахад ойртсон нь сайн мэдээ юм. Эх сурвалжийн хэлснээр, төр хувийн хэвшлээс 49 хувийг бүгдийг нь авахгүй, тодорхой хувийг үлдээх хувилбар яригдаж байгаа аж.

ТӨК-иудыг хувийн хэвшил, олон нийтийн хяналттай болгох асуудал яригдаж, хандлага энэ чигт явж байгаа нь асуудлыг аль, аль талдаа нааштай шийдэх шалтгаан болсон байж ч мэдэх юм.