Шинэ Засгийн газрын БҮТЭЦ: Зарим яамдыг агентлаг болгож, дэд сайдад хариуцуулах хувилбар

Шинэ Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын өмнө Засгийн газрын бүтцээ зурж, Ерөнхийлөгчтэй зөвшилцөн УИХ-д оруулж ирэх том даалгавар байгаа билээ. Тэгвэл “Засгийн газрын бүтэц ерөнхийдөө тодорхой болсон” гэх тодтголтойгоор өөр, өөр эх сурвалжаас орж ирсэн мэдээллийг нэгтгэн хүргэж байна.

• Яамдын тоог цөөлнө. Үүн дээр МАН-ын томчууд санал нэг байгаа бөгөөд Үндэсний эвсэл, ИЗЗН Засагт хамтрахгүй тохиолдолд яамдны тоо ихдээ л 15 болж цөөрөх нь тодорхой гэнэ. Өөр нэг эх сурвалжийн хэлснээр, Үндэсний эвсэл, ИЗНН орж ирсэн ч яамдыг 15 болгож бууруулах нь зөв гэж үзэгсэд олон байгаа аж.
• Дэд сайдын албан тушаал бий болгож, салбар хариуцуулна. Дэд  сайдын албан тушаал яг одоогийн байдлаар “Сайдын харгалзагч” маягаар эсрэг фракциас нь томилдог, гоц гойд эрх мэдэл, албан үүрэггүй. Тэгсэн хэр нь ажлын алба, зардал сүйтгэлтэй тулд олон нийтэд ч нэр хүндгүй албан тушаал. Тэгвэл энэ байдлыг өөрчилж, яамдад дэд сайдын албан тушаал бий болгоод агентлаг болсон яамдын ажлыг хариуцуулах, хэвээр үлдэх яамдад бол чиг үүргийг нь салгаж хариуцуулах асуудал яригдаж байгаа аж.

Жишээ нь, Соёлын яамыг Боловсролын яамтай нэгтгэлээ гэхэд дэд сайд нь соёлын асуудлаа хариуцна гэсэн үг. Хэвээр үлдэх яамдад томилогдсон дэд сайд харин яамныхаа чиг үүргээс нэгийг нь хариуцна. Жишээ нь, Хууль зүй, дотоод хэргийн яаманд томилогдох дэд сайд дотоод хэргээ хариуцна гэдэг ч юм уу. Ийм байдлаар бүтцийг зурсан гэсэн мэдээлэл байна.

Яамдын тоог цомхотгох нь мэдээж, олон нийтэд таалагдах байх. Гэхдээ 23 яам, 23 сайдыг 15 яам болгож нэгтгэсэн ч яамны сайдын хэмжээтэй 15 дэд сайд нарыг бий болгож, яамдын малгай доор нуух нь хэр оновчтой вэ гэдгийг бодож үзмээр санагдана.

Бүр тодорхой хэлбэл, дэд сайдын хариуцсан салбар унавал яах вэ гэдэг асуулт зүй ёсоор гарч ирнэ. Салбар өөрөө бие даасан яамтай байх нь сайд нь Засгийн газрын хуралдаанд оролцож, асуудлаа танилцуулж, шийдүүлэх боломжтойд оршдог гэдгийг ажил хариуцаж үзсэн бүх л хүн мэднэ. Гэтэл дэд  сайд /Ихэвчлэн яг мэргэжлийн хүн байдаг/ салбар хариуцсан мөртлөө Засгийн газрын хуралдаанд суухгүй. Сайдаараа дамжуулна. Гэтэл сайд нь ойлгохгүй, ойлгосон ч сэтгэл гаргаж зүтгэхгүй гэх мэт олон зөрчил үүсэх эрсдэлтэй.

Олон нийт ч 23 яамаа 30 болгочихлоо гэж хүлээж авна.

Эцэст нь хэлэхэд, Монголд салбарууд байгаа, тэрийг яам гэж нэрлэнэ үү, агентлаг гэж нэрлэнэ үү, нэг бүтэц үүсгээд нэг сайд, дэд сайд, даргад харицуулаад ажиллах нь зайлшгүй. 

Тэгэхээр, асуудал сайд, дэд сайддаа гол нь байгаа ч юм биш. Харин сайд, дэд сайд сэтэртнүүдийн хангамжид зориулагддаг төсвийн зардал чигрэгдэл, Төрийн алба хаагчдын тоог эргэж хараад өөрчлөх л чухал юм. 

Бүр тодорхой хэлбэл, сайд, цаашид бий болгож гэмээ нь дэд сайд, агентлагийн дарга нарын цалингаас гадна эдэлж байгаа хангамжийг буулгах, шаардлагатай, ачаалал ихтэй байгууллагуудын орон тоог нэмж, байх ёстойгоосоо илүү орон тоотой ажиллаж байгаа газруудын орон тоог цомхотгох замаар 300,000 дөхсөн төрийн албыг цөөлөх л гол ажил.