БАРИМТ: Монгол банкны ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэнгийн хууль зөрчсөн баримтуудыг ИЛ болгож байна

Улсын төсөв гэж асар их мөнгөн дүнтэй нэгэн том эзэнгүй мөнгө болж. Үүнийг захиран зарцуулах эрхийг төрийн эрх барьж буй хэдэн нөхөд эзэмшдэг гэж хэлж болно. Та бидний татварт төлсөн мөнгийг энд “цацдаг” учраас түүнийг хэр үр дүнтэй, ач холбогдолтой зүйлд захиран зарцуулав гэдэг хүн бүрт хамаатай асуудал.

Саяхан сошиалаар Монгол банкны ерөнхийлөгч Лхагвасүрэн 300 саяын фитнес сандал захиалсан баримт ил болсон. Энэ эрхэм өмнө нь Хадгаламжийн даатгалын корпорацийн захирал байхаасаа л эзэнгүй мөнгийг хэрхэн эзэгнэх, үүндээ төрийн өндөр албан тушаалыг хууль зөрчин хэрхэн ашиглахыг гаргуун эзэмшсэн нэгэн байж.

Төрийн банкны 75 хувийг эзэмшдэг, Хадгаламж банкны суурин дээр байгуулагдсан тус корпораци өдгөө хэдэн тэрбумаар тоологдох хөрөнгийн сантай, татвар төлөгчдийн асар их хэмжээний мөнгийг төвлөрүүлдэг газар.

Аудитын байгууллага зөвхөн 2018 оны төсвөөс 18 их наяд төгрөгийн зөрчил илрүүлж, 12.2 их наядын үнийн дүнтэй зөрчилд залруулга хийлгэсэн байна. Мөн зөрчил гаргасан 717 албан тушаалтанд хариуцлага тооцуулж, 75 албан тушаалтны асуудлыг хуулийн байгууллагад шилжүүлжээ.

Эдгээр хавтас дотор Хадгаламжийн даатгалын корпорацийн захирал асан Б.Лхагвасүрэнтэй холбоотой ноцтой баримтууд, дарга ажилчид өөрсдийгөө байр урамшууллаар шагнаж, төсвийн мөнгийг дур зоргоороо цацахын тулд  албан тушаалыг хууль зөрчин солилцсон зэрэг ноцтой сэжүүрүүд байна.

Хууль зөрчсөн ч албан тушаал ахив.

• Үндэсний хорооны 2015 оны 12 дугаар сарын 21-ний 25 тоот тогтоолоор Гүйцэтгэх захирал Б.Лхагвасүрэнд чөлөөний хугацаа заалгүй  цалинтай чөлөө олгож, дэд захирал Ч.Сайнбилэгт бүрэн эрхийг түр шилжүүлэн, түр захирал нь 2016 оны 1-3 дугаар саруудад эрхзүйн шийдвэр гарган, санхүүгийн баримтанд гарын үсэг зурж байжээ. Гүйцэтгэх захирал Б.Лхагвасүрэнг ажилдаа буцан орсон талаар эрхзүйн шийдвэр гаргаагүй, мөн чөлөөтэй байх хугацаанд хоол унааны хөнгөлөлт, улирлын үр дүнгийн урамшууллыг олгосон байдаг.
• Корпорацийн гүйцэтгэх захирал Б.Лхагвасүрэн нь 2016 оны 9 сарын 1-нд 47 тоот тушаал гарган гүйцэтгэх захирлын албан тушаалаас өөрийгөө чөлөөлж, тус байгууллагын хуульч Б.Амарбилэгийг өөрийн оронд гүйцэтгэх захирлаар түр хугацаагаар томилсон, мөн Б.Амарбилэгийг гүйцэтгэх захирлаас чөлөөлсөн ямар ч шийдвэр гараагүй байхад Х.Бум-Эрдэнийг Хадгаламжийн даатгалын Үндэсний хороо 2016 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс тус корпорацийн гүйцэтгэх захирлаар томилсон нь   “ Банкин дахь мөнгөн хадгаламжийн даатгалын тухай хуулийн 4.1.5 , 25.6, 25.7 дахь заалтуудыг ноцтой зөрчсөн байдаг.
• Б.Лхагвасүрэн гүйцэтгэх захирал байх үедээ орлогч дарга Ч.Сайнбилэгийг чөлөөлөхдөө 30 сая төгрөгийн тэтгэмж олгож байжээ. Угтаа 25 ажилтантай тус байгууллага Засгийн газрын 04 тогтоолын 6.2-т заасны дагуу дэд дарга буюу орлогчгүй байх учиртай. Уг тогтоолыг үндэслэн Ч.Сайнбилэгийг чөлөөлж, их хэмжээний мөнгөн дүнтэй тэтгэмж олгосон атлаа 1 сарын дараа Засгийн газрын тогтоолыг зөрчин 2016 оны 11 сарын 17-нд орон тоог 29 болгон дур мэдэн дэд захирлын орон тоотой байхаар баталсан байдаг. Улмаар хууль зөрчин С.Дамдиндоржийг дэд захирлаар томилоод зогсохгүй 18.4 сая төгрөгийн цалин тэтгэмжийг давхардуулан олгосон байдаг.
• Мөн байгууллагын 14.9 сая төгрөгийн үнэлгээ бүхий олон тооны эд хөрөнгийг акталж  эзэмшиж байсан ажилтнуудад доод үнэээр худалдахыг зөвшөөрчээ. Гэвч үнэлгээг хэн хийсэн нь тодорхойгүй, санхүүгийн тайлан нь бантан болоод өнгөрсөн байдаг.
• Тухайн үед дотоод журмынхаа дагуу хадгаламжийн даатгалын корпорацийн гүйцэтгэх захирал, дэд захирлын унадаг албаны машинд сард 500-700 мянган төгрөгийн шатахуун олгодог боловч 957 мянган төгрөгийг давхардуулан олгож байсан нь Сангийн яамны шалгалтаар ил болсон байдаг.

Зөвхөн 2016 онд л гэхэд нийт зардлыг 3,338,2 сая гэж төсөвлөсөн байсан ч 296,6 сая төгрөгөөр  хэтрүүлэн зарцуулсан байх жишээтэй. Үүний багагүй хувь нь тэтгэмж шагнал урамшууллын зардал хэтэрсэн байдалтай байгааг та харж байна.

Сангийн яамны санхүүгийн хяналт, эрсдлийн удирдлагын газараас Хадгаламжийн даатгалын корпорацид 2017 онд шалгалт оруулж эдгээр зөрчлүүдийг илрүүлсэн боловч энэ мэт хууль зөрчсөн, төрийн мөнгийг хөл толгойгүй, эрээ цээргүй зарж байсан Б.Лхагвасүрэн нь ажлаа өгсөн даруйдаа Монгол банкны дэд Ерөнхийлөгч болж дэвшсэн байдаг. Ийм зүйл Монголоос өөр хаана ч байдаггүй биз. Лхагвасүрэн нь ч сурсан зангаараа барьцаа ахиулан 300 саяын сандал зэргийг захиалсан нь түмэн олны дургүйцлийг хүргэв.

Энэ бүхнийг Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар харсан ч хараагүй юм шиг өнгөрөөж ирсэн нь анхаарал татаж байна.

Учир нь Хадгаламжийн даатгалын корпораци “Банкин дахь мөнгөн хадгаламжийн даатгалын тухай хууль”-д заасны дагуу байгууллагынхаа үйл ажиллагааны болон санхүүгийн тайланг Сангийн сайд болон Монгол банкны ерөнхийлөгчид тогтмол хугацаанд хүргүүлж, танилцуулсаар ирсэн байдаг.

Эндээс тайланг нь чимээгүй харж суусан Сангийн сайд, Монгол банкны ерөнхийлөгч, дэд ерөнхийлөгч нар бүхнийг хав дарж өнөөг хүрсэн нь ашиг сонирхлын зөрчилтэй гэж хардахад хүргэж байна.

Өөрөөр хэлбэл, дээр дурдсан хууль бус үйлдлүүд цаашлаад сайд нь хэлтсийн даргаа, Монгол банкны ерөнхийлөгч нь ажилтнаа байрны дэмжлэг авсныг мэдээгүй өнгөрөх боломжгүй учраас төсвийн мөнгийг зүй бусаар зарцуулсан эдгээр асуудалд шат шатандаа хариуцлага хүлээх учиртай.

Т.Хэрлэн

Эх сурвалж.Зөв.мн